عقیدت ومحبت دی شاعری

(رت،ریت تے ردا)

جگت دے رچے ساہت اُتے جھات پایے تاں اک حیرانی والا پکھ سامنے آؤندا اے کہ ہر ساہت دا مڈٖھلا ساہت تے وڈٖا بھنڈٖار دھرمی رنگن وچ رنگیا ملدا اے، ایس دا مکھ کارن کہ منکھی حیاتی دا کوئی پکھ وی دھرم دی ولگن توں باہر نئیں اے۔ دھرم جمن توں مرن تائیں ساہنوں ہر پکھ بارے کجھ نہ کجھ سکھاؤندا رہندا اے۔ دھرمی آگو جو پر چارک کم کردے نیں ، منکھ اوہناں وی حیاتی تے کم توں متاثروی ہوندا اے تے پریرینا وی لیندا اے۔ جے کر اوہناں دھرمی ہستیاں نے کوئی وڈا کم کیتا ہووے ، جو اتہاس وچ اج تئیں زندہ ہووے تاں ہر کوی تے لکھاری اوس نال اپنی عقیدت و محبت دا اظہار کرن لئی اوہناں دی شان وچ کجھ نہ کجھ لکھدا رہندا اے ۔ واقعہ کربلا اسلامی اتہاس دی اجیہی گھٹنا ہے، جس پوری منکھتا دی سوچ نوں متاثر کیتا ۔ ایس واقعہ توں بعد اسلام دھرم وچ کئی تحریکاں چلیاں تے کئی نویں خیالاں دا جنم ہویا ، ایہناں خیالاں نوں ظاہر کرن لئی کئی نویاں اصناف سخن دی سامنے آئیاں ، ہرنویں لکھاری تے کوی نے اپنے اپنے انداز وچ واقعہ کربلا دے شہیداں نوں بھرواں خراج عقیدت پیش کیتا۔ اجیہاکم کرن والیاں وچوں اک ناں ارشادڈیروی ہوراں داوی اے ، اوہناں اپنی عقیدت نوں بہت ای سوہنے ڈھنگ وچ سوہنے سرنانویں ’’رت، ریت رِدا‘‘ ہیٹھ پڑھن والے دے سامنے رکھیا لکھت دے سرنانویں وچ اک ادبی چاشنی موجودا اے ، جو پڑھن والے دی پوری توجہ اپنے ول کھچ دی اے۔ کربلا دی تتی ریت اتے ڈُلھن والے پوتر خون دی کہانی اکھاں سامنے آجاندی اے ۔ رِدا اسلامی رہتل دا اک شعار جس دی راکھی ہر سمے کیتے گئی تے کیتیی جاندی رہے گی۔ ایس گھٹنا توں بعد کربلا میدان اندر ایس دی راکھی کرن والیاں دا کردار پوری طرح کھل کے سامنے آندا ہے، جس پاروں پڑھن والے دی ایہناں پوتر ہستیاں نال محبت پیدا ہوندی اے ،ارشاد ہوراں دی پوری لکھت انھاں ہستیاں نال عقیدت و محبت دا اظہار اے ، ایہناں وچوں کجھ دا ذکر کیتا جاندا اے، ارشاد ہوراں شاعری دی ریت نوں مکھ رکھدے ہو یاں لکھت دے مڈھ وچ حمد باری تعالیٰ لکھی اے، آکھدے نیں کہ رب نے کن فیکون آکھ کے اپنی عبادت لئی انسان توں وکھ کئی ہور مخلوقات نوں وی پیدا کیتا:

لکھ حمد کروں اول خالق دے جَئیں آدمؑ ذات کوں خلق کیتے

کن فیکون دے لہجے وچ چا کُل کائنات کوں خلق کیتے

او قل ھو اللہ آکھ کرایٔیں بٖس اپنْی بندگی دی خاطر

نئیں صرف انسان کوں خلق کیتا بٖہوں مخلوقات کوں خلق کیتے(ص۳۷)

حضور پاک ﷺ نال محبت دا اظہار کرن لئی آکھدے نیں کہ آپﷺ کل عالیمن لئی رحمتاں دا تاج پہن کے آئے:

کل ہو عالمین دے کیتے

رحمتیں دا تاج آ گٖیا(ص۴۱)

آکھدے نیں رب دے محبوبﷺ دی شان قرآن بیان کریندا ہئی۔ آپﷺ توحید دے پرچم کوں اُچا کیتا ہے

محبوبﷺ تیڈا چہرہ ذیشان تیڈٖیاں اَکھیں

تفسیر تیڈٖا لہجہ قرآن تیڈٖیاں اکھیں

توحید دے پرچم کوں تیں آن بلند کیتے

اسلام دی عظمت دیا نگران تیڈٖیاں اَکھیں(ص۴۷)

ارشاد ہوراں دی شاعری دی وڈی خوبی ایہہ ہے کہ اوہناں نے شاعری وچ اسلامی تاریخ تے اسلامی تاریخی واقعات نوں وڈے سوہنے ڈھنگ وچ بیان کیتا اے، واقعہ معراج دا ذکر انج کروے نیں:

رات معراج دی اللہ اللہ

عرش تے تھئے دیدار دے چرچے

خود جبرایٔل براق بنْیا ہے

سدرہ تئیں راہوار دے چرچے(ص۴۵)

حضرت ابراہیم ؑ اُتے جدوں اگ گلزار بن گئی ، ایس واقعہ نوں انج بیان کردے نیں!

                ابراہیم  ؑ دی  محنت  ڈٖیکھو                     بھا وچ ہن گلزار دے چرچے(ص۴۶)

تبلیغ دے پہلے پرچے وچ معصوم ایوبؑ نبی ؑ رو پئے(ص۹۹)

حضرت یعقوب ؑ نے جدوں اپنے پتر دا چولا تکیا تاں اکھاں وچ ہنجو آ گئے!

ڈٖٹھا پتر دا چولا خون دیوچ حضرت یعقوب نبی ؑ روپئے

تونْے سُدھ ہئی یوسفؑ زندہ ہے تھئی دید غروب نبی ؑ روپئے(ص۹۹)

ایس توں بعد ارشاد ہوراں وڈی عقیدت نال واقعہ کربلا وچ حصہ لین والیاں ہستیاں دا ذکر کیتا اے، آپنے آغاز حضرت فاطمۃ الزہراؑ دی شان بیان کرن توں کیتا اے!

جناب جبرئیلؑ گھن کے آندے

رسولؐ دے گھر سلام زہراؑ

نبیؐ دا ارشاد پڑھ کے ڈٖیکھو

نبیؐ دی حُجت تمام زہراؑ(ص۵۲)

حضرت علی ؑ دی شان بیان کردے ہوئے آکھدے نیں ، کہ علی نبی ؑ دے نال اے!

جتھاں خدا ہے اُتھاں نبیؐ ہے

جتھاں نبیؐ ہے اُتھاں علیؑ ہے(ص۵۵)

نبیﷺ نے ساہنوں دین سکھایا تے علیؑ ایس دا راکھا ہے!

نبیﷺ دا کردار دین  بنْ دے

تے  دین  دا  پاسباں  علی ؑ ہے(ص۵۶)

آپﷺ دی شان اک حدیث توں انج واضع ہوندی اے!

ہتھ پکڑ کے صاف ڈٖکھیندا پئے میڈٖا ویر علی ؑ ذیشان ہووے

ڈٖو چیزاں چھوڑ کے ویندا پیاں ہک آل تے بٖیا قرآن ہووے(ص۷۰)

حضرت حسنؑ دی سراپانگاری دا ایہہ نمونہ ویکھو!

ولی ولایت دی شان وانگوں

جبین کُل ایمان وانگوں

اَکھیں مکمل قرآن وانگوں

نفیس پلکاں اذان وانگوں(ص۸۱)

حضرت امام حسینؑ دی دُنیا اُتے تشریف آوری دا ذکر کرانج کردے نیں!

اَحٖ ابراہیم  خلیل ؑ دے گھر وت ہک خلیل ؑ دی آمد ہے

اِیں کیوں نہ آکھاں یثرب وچ فخر اسمعیل ؑ دی آمد ہے(ص۹۴)

آپ نے دین توں جان قربان کرکے دین نوں بچایا!

جیندا خود قرآن طواف کرے او ہستی صرف حسینؓ دے

جتھ ہن تفسیراں ھَل مِنا او تختی صرف حسینؓ اے

جَئیں لڑھدا دین بچایا ہے، او کشتی صرف حسینؓ اے

ارشاؔد جتھاں رب وسدا ہے ، او وستی صرف حسینؓ اے(ص۸۷)

جدوں جناب اکبر علیہ السلام پیدا ہوئے تاں جگ دے سارے موسم خوب صورت ہوگئے!

                نزول اکبرؓ تھئے جہاں تے                      حِسین موسم چودھار بنْ گٖئے(ص۱۲۰)

آپؓ یزیدی لشکر سامنے دیوار بن کے کھلو گئے!

یزیدی لشکر دے سامنْے اے

حسینیت دی دیوار بنْ گٖئے(ص۱۲۱)

غازی عباسؓ دے ناں دے دیوے بالن دا آکھدے نیں کیوں جے ایہناں دی لَو توں منافق سڑدے ہن تے آپؓدے علم دی چھاں وچوں حیاتی دے مسلیاں دا حل لبھدا اے!

غازیؑ دے دشمن جالی رکھ

عباسؑ دے ڈٖیوے بٖالی رکھ

جتھ سئیں دے ڈٖیوے بٖلدے ہن

اِتھ روز منافق جلدے ہن

ایندے علم دی چھاں تے ڈٖیکھ گھنو

پئے دُکھ دنیاں دے ٹلدے ہن(ص۱۳۵)

حضرت قاسمؑ نوں انج یاد کردے نیں!

شبیرؓ بھرا دے بٖچڑے کوں لحظے دا کھوٹ بنْیندا پئے

جیویں حسنؓ دی خاص وصیت ہئی انویں قاسمؓ کوں پرنیندا پئے

کوئی وجب سما ہے شادی دا جیڑھا کھوٹ کوں ڈٖہدے روپوندے

وہ قسمت فرواؑ دے چن دی پرینج کے موت دو ویندا پئے(ص۱۴۳)

امام مہدیؑ دے آمد دے منتظر نیں:

اندھاری دُنیا تیں نور تھیوے

تے ہر  دے دل کوں سرور تھیوے

خدا پُجٖاوے اساڈٖے من دی

امام مہدیؑ ظہور تھیوے(ص۱۴۹)

لال شہباز قلندر دی مدح وچوں ایہہ ونکی پیش خدمت اے:

سیونْ شہر دی شان ودھا کے

تن تے سرخ لباس سجا کے

حق سچ دی پچھانْ کرا کے

گھر گھر علم عباسؑ دا لا کے

نعرہ لاؤ لجٖپال قلندرؒ

آکھو جھولے لعل قلندرؒ(ص۱۵۷)

بھانویں کہ ارشاد ہوراں دی ساری شاعری واقعہ کربلا دے پچھوکڑ وچ ہے، پر آپنے اِک وڈے فنکار  وانگوں ص:۹۹ توں ، ص۱۰۳ تئیں حضرت یعقوبؑ تے حضرت یوسفؑ دے وچھوڑے دا موازنہ کربلا دے میدان اندر شہید ہوون والے شہیداں نال کیتا اے ۔ تے ایہناں دی شہادت نوں حضرت یوسفؑ دے وچھوڑے توں اُچا تے اعلیٰ دسیا اے ، ایہہ پڑھ کے ساہنوں دونواں واقعات دی تفصیل دا وی پتہ لگدااے، بھانویں ساری شاعری وچ محبت وعقیدت دا پکھ اگھڑواں اے پر شاعر نے حالات حاضرہ نوں اکھوں اوہلے نئیں کیتا آکھدے نیںکہ مومن پورہ لاہور وچ بیگناہ لوکاں دا خون ساڈے سیاسی لیڈراں دی غلط پالیسیاں پاروں ہویا!

تیڈی سازش نال امریکہ اج مہمان لاہور پیا تھیندا ہے

ہر غیرت وندوی غیرت دا نقصان لاہور پیا تھیندا ہے(ص۱۵۹)

ارشاد ہوراں سارے ملکی مسائل تے خراب حالات دا ذمہ دار امریکہ نوں قرار دیندے ہن!

جَئیں ڈٖینہہ دا تیڈٖے گھر دیوچ

امریکہ آن ممہان تھئے اے

میکوں قسم ہے میڈٖے مالک دی

میڈٖی قوم دا بٖہوں نقصان تھئے اے(ص۱۶۴)

لیکھ دا انت ارشاد ہوراں دی ایس دُعا اُتے جو ہر سچے مسلمان تے پاکستانی دی دُعا ہئے!

باظاہر اپنْیں اکھیں ڈٖیکھو ہا تہاڈٖی شاہی

چوپھیر اِیں جہان تے حق دا نظام ہووے

ارشاد دی دُعا کوں زیارت دا شرف بخشو

عیسیٰ سمیت سئیں دا کعبے قیام ہووے(ص۱۵۱)

حوالہ جات

حوالیاں لئی اصل متن ارشاد ڈیروی دی لکھت،’’رت، ریت تے ردا‘‘ وچوں لیا گیا اے۔ ایس لکھت نوں ناصر پبلی کیشنز ڈیرہ غازی خاں نے ۲۰۱۹ء وچ چھاپیا۔

٭٭٭٭٭٭٭٭