مقصود کربلا ہیـ‘‘ دی شاعری

دُنیا وچ بہت گھٹ لوک اینجھے نئیں جو دھرم دے رنگاں وچ انج رنگے ہوئے نیں کہ او ہناں دی حیاتی دے ہر کار ویہار وچوں دھرم دے وکھو وکھ رنگ سامنے آندے نیں۔ اوہناں دی سوچ ، گل بات ، لکن دھنگ غرض حیاتی دا کوئی وی کھیترا جیہا نئیں جو دھرم دی ولگن چوں باہر ہووے ۔ ایہو کان اے کہ اینجھے لوکاں دی سماج وچ اُچی تھاں ہوون دے نال نال جے کر اوہ ادب دا شوق وی رکھدے ہوون تاں ادب نال پیار کرن والے وی اوہناں نوں سرمتھے اُتے رکھدے نیں ۔ سر متھے اتے بٹھاون والے لوکاں وچ اک وڈا ناں مہان شاعر ارشادؔڈیروی اے۔ اپنی دھن وچ مست واقعہ کربلا دے پچھوکڑ وچ شاعری کرن والے ارشادؔڈیروی مرثیہ تے سوزو سلام شاعری دا اک اجیہاد بستان اے ، جس توں نویں لکھن والے پریرناتے آ گوائی لیندے نیں۔ واقعہ کربلا دے پچھوکڑ وچ دبستان ارشادؔ ڈیروی دے ہاں ملدا اے ۔ آپ دیاں بہت ساریں کتاباں وچ ساہنوںحمد و نعت ، مرثیہ و سلام ، منقبت وسوز بھری شاعری پڑھن نوں ملدی اے ۔ آپ دے وچاراں دا سجرا پراگا’’مقصود کربلا ہے‘‘ اے ۔ جس نوں تن حصیاں وچ ونڈیا جا سکدا اے۔ پہلے حصے وچ آپ دے لکھے مضموناں دی تعداد 14اے ۔ ایہہ مضمون آپ نے دوجے لوکاں دیاں کتاباں اتے لکھے ہن۔ جدوں کہ دوجے حصے دے مضموناں دی تعداد تن اے۔ ایہ مضامین دوجے لکھاریاں نے آپ بارے لکھے نیں ۔ جدکہ تیجے حصے وچ سوز نال بھری شاعری موجد اے آپ نے اپنی شاعری وچ جو کجھ لکھیا اے ، اوس دا سرنانویاں پکھوں ویروانج اے:

بھانویں کہ آپ نے شاعری ریت نوں چھڈ شاعری لکھی اے پر کئی تھانواں اتے آپ دا عشق رسولﷺ ظاہر ہویااے۔ آکھدے نیں کہ مَیں مدینے دی قسم چا کے اپنے نبیﷺ صفت کریندا ہاں۔ میں اوہ مٹی چم ساں جتھے میڈے سوہنے نبیﷺ دے نعلین مبارک لگے ہوون۔

مدینے دی قسم چاکے کروں صفتاں مدینے دیاں

محمدﷺ دا خدا ہووے تے مَیں ہونواں

ہوا دے نال رل کے مَیں چُماں نعلین دی مٹی

سئیںﷺ دا نقش پا ہووے تے مَیں ہونواں

آپ دی شاعری دا  وڈا گن ایہہ ہے ، کہ آپ پڑھن والیاں کوں سوچ وچار وی دعوت ویندے ہن  ایہہ صرف ارشادؔ ہوراں جیہا حساس دل تے مثبت سوچ رکھن والا انسان ای کر سکدا اے ۔ آکھدے نیں کہ اے انسان جدوں لگ بھگ سوا لکھ اصحابؓ کرام نے رسول اللہ اتے ایمان لیاندا تاں تیری سوچ ایہناں توں وکھ کیوں اے:

آپ دی شاعری دا وڈا گن ایہہ ہے کہ آپ پڑھن والیاں کوں سوچ وچار دی دعوت دیندے ہن ۔ ایہہ  صرف ارشادؔ ہوراں جیہا حساس دل تے مثبت سوچ رکھن والا انسان ای کرسکدا اے ۔ آکھدے نیں کہ اے انسان جدوں لگ بھگ سوا لکھ اصحابؓ کرام نے رسول اللہ اتے ایمان لیاندا تاں تیری سوچ ایہناںتوں وکھ کیوں اے:

سوا لکھ اصحابؓ رسولﷺ اتے ایمان رکھیندیں پر تیڈٖا

مقدادؓ ابوذرؓ قنبرؓ تے سلمانؓ توں سوچ الگ کیوں ہے

رسول اللہﷺ نے فرمایا کہ میرے بعد قرآن تے میری آل کولوں تسی حیاتی دے کسے وی معاملے وچ راہنمائی لینی ایں تاں اے انسان توں ایس گل اُتے غور و فکر کیوں نہیں کردا۔

پیغمبر آخری بلھیے تئیں فرمیندے رہے ڈو چیزیں دا

ہک آل تے یا قرآن ہووے، فرمان توں سوچ الگ کیوں اے

اک ہور اہم معاملے اتے انسان نوں غور و فکر دی دعوت دیندے ہن، کہ جدوں حالات انسان لئی ساز گار نہ ہوون تاں چپ اختیار کر لینی چاہیدی اے۔

حالات بدلن رت وانگوں بے موسمی موت مکیندی ہے

ارشاد جڈاں رت بدل ونجے چپ کر کے وقت نبھانویں

کربلا ویلے حکمراناں تے دین دے دشمناں دی سوچ تے اج دے ویریاں دا موازنہ بہوں سوہنے ڈھنگ نال نظم’’جنگ ختم نہیں تھئی‘‘ وچ کیتا اے۔ آکھدے نیں کہ بھانویں لکھ بمب دھماکے ہوون ماتم حسین ؑ  رک سکدا۔ اوس ویلے دشمناں کول خنجر سن تے اج کلاشن ہے۔ پر جذبہ پہلے والا انج ای قائم اے۔ لوگ ایس خوف دی حالت وچ وی نماز پڑھدے ہن۔

تیڈیں داشت گرد پلوڑیں تو نہیں ماتم داریاں رک سکدیاں

توں بے شک لکھ بارود پھٹا ساڈے کولو خاک شفا ہے پئی

ہے فرق ایہو کل خنجر ہا اج شمر دے کول کلاشن ہے

پنج وقت نماز اجاں توڑیں ساڈی صبر دے نال ادا ہے پئی

آپ دی شاعری وچ حسینیت اک سوچ وانگ ابھردی ہے۔ جو پڑھن والیاں نوں غور و فکر تے عمل دی دعوت دیندی ہے۔ رواں لفظاں وچ پر تاثیر شاعری سوز نال بھری ہوئی اے۔ انج جاپدا اے کہ ارشاد ڈیروی کربل دے حالات و واقعات اپنی اکھیں دیکھ رہے نیں۔ آپ دیاں سوچاں دا مرکز امام حسین ؑ دی ذات مبارک اے تے آپ ؑ دا ذکر ارشاد ہوراں دا وظیفہ ہے۔ اجیہی سعادت بہوں گھٹ لوکاں نوں نصیب ہوندی ہے۔ سوز دیاں کجھ مثالاں انج نیں۔

اُٹھی امڑی میکوں گل لا کے بابے دا پُرسہ ڈے میکوں

تیڈے قدم مبارک چم چم کے تیکوں حسنؑ دا پُرسی ڈینداں

                                                                                     میں امڑی وطن چھڑیندا پیاں

تیڈی لاش کوں میڈاچن اصغر ودے نیزیاں نال گولیندے ہن

کوئی خنجر دے نال گولیندا ہے ، کہیں دے ہتھ دے وچ تلوا اے

                                                                                                بھاویڑھ گھدا چو ہارے

ارشاد ہوراں شاعری وچ نویں تجربے وی کیتے ہن۔ صفحہ نمبر 200،208،210 تے 214تے درج شاعری نوں پڑھ کے احساس ہوندا اے کہ اجیہا ڈھنگ ایس توں پہلاں کسے نے نہیں اپنایا۔ ایس وچ ردیف قافیہ دی پابندی نہیں کیتی گئی ۔ کئی واری احساس ہوندن کہ آزاد یاں نثری نظم پڑھ رہے آں۔ایہناں فن پاراں نوں نظم ایہناں اتے لکھے سرنانویاں پاروں آکھیا جا رہیا اے۔ دو مثالاں انج نیں:

بے کس مظلوم مسافر کوں جڈاں شامیاں آن مکان ڈتی

پرسہ گھندی ہوئیں تھی گیا ہے سر زخمی عو دی ماں دا

                                                                                      رب خیر کرے پردیسیاں دی

تھی زخمی پیو دے ہتھاں تے جڈاں ساہ اصغر دے ترٹن لگے

لا خون اصغر دا چہرے تے شبیر ودے کرلاندا

                                                                                                رب خیر کرے علی اصغر دی

ایس مضمون نوں بہوں سوہنی دعا اتے ختم کریندا ہاں:

معطر کر طبیعت کوں تیں اج ارشاد کرنی ہے

ولادت پاک مولا دی رقم آہستہ آہستہ

کرونا دی وبا کولوں ساکوں محفوظ رب رکھے

موالیں تے اوں کرنا ہے کرم آہستہ آہستہ

٭٭٭٭٭٭٭